Pasiastość liści jęczmienia (łac. Pyrenophora graminea) to choroba grzybowa powodująca poważne straty plonów w uprawach jęczmienia ozimego. Choć jej objawy często pojawiają się dopiero w późniejszych fazach wzrostu roślin, infekcja rozpoczyna się już na etapie kiełkowania. Z tego względu zwalczanie tej choroby wymaga zarówno profilaktyki, jak i odpowiednich działań interwencyjnych. W artykule omówiono objawy choroby, cykl rozwojowy patogenu oraz metody skutecznego zwalczania.
Objawy pasiastości liści
Pierwsze symptomy choroby pojawiają się na liściach w formie podłużnych, jasnożółtych lub brunatnych smug, które układają się równolegle do nerwów liści. W miarę postępu infekcji smugi te mogą się rozszerzać i zlewać, prowadząc do przedwczesnego zamierania liści. W skrajnych przypadkach dochodzi do znacznego ograniczenia fotosyntezy, zahamowania wzrostu rośliny oraz redukcji liczby kłosów.
Strategie zwalczania
- Stosowanie zdrowego materiału siewnego
Najskuteczniejszym środkiem zapobiegawczym jest stosowanie certyfikowanego, zdrowego materiału siewnego. Unikanie siewu nasion pochodzących z własnych zbiorów bez wcześniejszego badania pod kątem obecności patogenu znacząco ogranicza ryzyko porażenia.
- Zaprawianie nasion
Zaprawy nasienne stanowią podstawową metodę ochrony przed pasiastością liści. Zalecane są zaprawy zawierające substancje czynne z grupy triazoli lub SDHI, takie jak:
- protiokonazol,
- tebukonazol,
- fludioksonil.
Zabieg zaprawiania nasion nie tylko ogranicza występowanie choroby, ale także zabezpiecza siewki przed innymi patogenami odglebowymi.
- Płodozmian i agrotechnika
Stosowanie odpowiedniego płodozmianu, unikanie monokultury jęczmienia oraz głęboka orka, która usuwa resztki pożniwne, pomagają zmniejszyć presję patogenów w glebie. Uprawy przedsiewne powinny być prowadzone w taki sposób, by ograniczyć wilgotność w strefie kiełkowania.
- Odmiany odporne
Wybór odmian jęczmienia wykazujących podwyższoną odporność na Pyrenophora graminea to kolejny element strategii integrowanej ochrony roślin. Choć całkowita odporność nie występuje, odmiany tolerancyjne mogą istotnie ograniczyć rozwój choroby.
Monitorowanie i diagnoza
Z uwagi na skryty przebieg infekcji, diagnostyka choroby powinna być przeprowadzana laboratoryjnie, szczególnie w przypadku nasion przeznaczonych do siewu. Monitoring polowy powinien obejmować ocenę stanu roślin jesienią i wczesną wiosną
Podsumowanie
Pasiastość liści jęczmienia ozimego to groźna choroba, której zwalczanie wymaga kompleksowego podejścia. Kluczowe znaczenie ma profilaktyka, zwłaszcza stosowanie zapraw nasiennych oraz zdrowego materiału siewnego. Działania agrotechniczne i dobór odpornych odmian to dodatkowe narzędzia, które wspólnie pozwalają ograniczyć ryzyko strat plonu i zapewnić zdrowy rozwój roślin już od początku wegetacji.